Ponad 7 000 fotografii Warszawy i około 50 wywiadów ze świadkami historii - tak przedstawia się aktualny zasób Społecznego Archiwum Warszawy, który stale się powiększa.
Kiedy w 2016 roku powstało Społeczne Archiwum Warszawy, nie mówiło się jeszcze tyle o wartości archiwistyki społecznej.
Dziś archiwa społeczne powstają przy instytucjach kultury, bibliotekach czy fundacjach. W bazie Centrum Archiwistyki Społecznej jest ich aż 727. Wszyscy wiedzą jak dużą wartość mają te amatorskie fotografie pochodzące z prywatnych albumów. Tym bardziej cieszy nas, że SAW zdobył zaufanie warszawianek i warszawiaków, którzy chcieli podzielić się z nami swoimi fotograficznymi zbiorami, by za naszym pośrednictwem, mógł je zobaczyć każdy kto jest zainteresowany stolicą.
SAW jest jedynym archiwum w całości poświęconym Warszawie. Patrząc na zdjęcia zgromadzone w archiwum, możemy prześledzić jak zmieniała się stolica na przestrzeni dekad. Najstarsze zdjęcia pochodzą sprzed drugiej wojny światowej, najnowsze – z początków XXI wieku. Łączy je obecność architektury i przestrzeni miejskiej – czasami w roli głównej, a czasami jako ważnego tła. W bazie SAW znajdują się także wywiady przeprowadzone z mieszkańcami stolicy. Głównymi bohaterami zarejestrowanych wspomnień są również budynki, ulice, place itp., których nie zobaczymy już w pierwotnym stanie.
Lata 90. w Społecznym Archiwum Warszawy
Plac Defilad Widok z ulicy Marszałkowskiej na wesołe miasteczko zlokalizowane w południowej części placu. | Piotr Welk, edycja Maciej Welk | Społeczne Archiwum Warszawy | Tu, było tu stało
Ostatnie dwa lata przyniosły dynamiczny wzrost zasobów SAW. Wpłynęły na to liczne akcje zbiórek fotografii, w które się zaangażowaliśmy, ale także coraz większa popularność archiwum. Jednym z większych tego typu działań, była zbiórka fotografii Warszawy lat 90., którą przeprowadziliśmy wraz z Muzeum Warszawy w 2022 r.. Zebraliśmy wtedy 1 400 zdjęć, które ukazują nam różnorodne oblicza stolicy tamtego czasu. Znajdziemy na nich nie tylko kolorowe, i lekko kiczowate obrazki wesołego miasteczka “Cricoland” na Placu Defilad, niezliczonych budek z zapiekankami, niczym nieskrępowanego handlu ulicznego czy Kinga Konga na Pałacu Kultury. Wśród pozyskanych materiałów znalazły się także fotografie reporterskie jak te autorstwa Pawła Roehrycha dokumentujące liczne manifestacje i protesty, zdjęcia Haliny Jaskłowskiej ukazujące wizytę króla popu - Michaela Jacksona - w Warszawie w 1996 roku, czy dokumentacyjne kadry Jacka Klawendera przedstawiające ostatnie chwile istnienia Stadionu Dziesięciolecia.
Aleje Ujazdowskie. Policjanci z Oddziałów Prewencji biegną w kierunku placu Na Rozdrożu. Po prawej widoczna część gmachu Urzędu Rady Ministrów (obecnie Kancelaria Prezesa Rady Ministrów) | 26 maja 1993 roku | Paweł Roehrych | Społeczne Archiwum Warszawy | Tu, było tu stało
Ulica Marszałkowska. Wizyta Michaela Jacksona w Warszawie. Widok w kierunku placu Zbawiciela | wrzesień 1996 roku | Halina Jaskłowska | Społeczne Archiwum Warszawy | Tu było, tu stało
Fotograficzne odkrycia 2023
Szczególnie obfitujący w nowe zbiory jest 2023 rok. Od jego początku pozyskaliśmy już 2 000 fotografii! Trafiły do nas dwie duże kolekcje fotografii Warszawy.
Eugeniusz Płoński - to fotograf Warszawy, którego nazwisko nie jest znane szerszej publiczności, a my możemy dodać, jeszcze nie jest znane. Za sprawą jego wnuczki, Julii Staneckiej, nasze zbiory zostały powiększone o fotograficzną spuściznę Płońskiego. Trafiło do nas ponad 1 500 fotografii w postaci odbitek, negatywów, stykówek czy slajdów, które ukazują stolicę od lat tuż powojennych po lata 70. Kadry Warszawy, w ujęciu tego fotografa-amatora są nie tylko doskonałym zapisem minionej Warszawy, ale także prezentują wysoki poziom artystyczny, którego nie powstydziłby się niejeden profesjonalny fotograf.
Już niebawem zaprezentujemy rodzinne archiwum Agnieszki Romaniak. Wśród będących obecnie w opracowaniu 800 fotografii zobaczymy wzruszające kadry dokumentujące rodzinną codzienność - wycieczkę do warszawskiego parku zoologicznego, Pałacu w Wilanowie - czy unikatowe zdjęcie nieistniejącego kina Moskwa.
Ulica Marszałkowska. Klub Międzynarodowej Prasy i Książki w przyziemiu Domu Towarowego Junior - Marszałkowska 104/122 | Eugeniusz Płoński | Społeczne Archiwum Warszawy | Tu było, tu stało
Aleja Jana Pawła II (wówczas Marchlewskiego) przy Rondzie ONZ. Widok od strony ronda w kierunku skrzyżowania z ulicą Grzybowską. Po lewej stronie widoczna rozebrana w 1972 roku kamienica przy ul. Ciepłej 6 | Eugeniusz Płoński | Społeczeczne Archiwum Warszawy | Tu było, tu stało
Fot. z lewej - Widok na bloki okalające od południa Rondo Waszyngtona. | lata 60./70. Fot. z prawej - Ulica Grzybowska. Widok na skrzyżowanie Grzybowskiej i Okopowej. Po lewej stronie widoczny fragment budynku przy Grzybowskiej 88. Zbiory Agnieszki Romaniak | Społeczne Archiwum Warszawy | Tu było, tu stało
2023 przyniósł nam również nominację do Nagrody Mieszkańców konkursu S3KTOR. To dla nas ogromne wyróżnienie i motywacja do dalszej pracy!
Społeczne Archiwum Warszawy to nie tylko działalność archiwistyczna. Co roku jesienią przygotowujemy otwarte wykłady tematyczne, w których punktem wyjścia do opowieści są zasoby SAW. W roku 2022 zabraliśmy Was m.in. do świata warszawskiej mody XX wieku czy budzącej kontrowersje architektury lat 90. Wkrótce przedstawimy propozycję na nadchodzącą jesień, podczas której zaprosimy Was do Domu Spotkań z Historią.
Tymczasem zapraszamy do obserwowania naszego profilu na Facebook’u i Instagramie, gdzie w każdy wtorek i czwartek publikujemy fotografie ze Społecznego Archiwum Warszawy.
