Wycieczkę rozpoczęliśmy od Zakładów Mechanicznych PZL- Wola przy ul. Fort Wola 22 .Na wstępie uczestnicy zapoznali się z krótką historią zwiedzanych obiektów. Zakłady te powstały zgodnie z koncepcją odbudowy i przebudowy Warszawy po II wojnie światowej. Były one częścią tzw. Zachodniej Woli Przemysłowej. Stanowiły zatem główne centrum przemysłowe Warszawy obok Żerania. Zakłady Mechaniczne im. Marcelego Nowotki powstały w 1951 roku. Zajmowały się produkcją silników wysokoprężnych i zespołów prądotwórczych. W latach 1959-1967 w zakładach produkowano silniki do samochodów Żubr A80. Zakłady wykonywały odlewy pomników, które w opinii ówczesnej władzy komunistycznej ozdabiały ulice wielu polskich miast np. Pomnik Czynu Polaków, Pomnik Chwała Saperom, Pomnik Kościuszkowców. W końcu pierwszej dekady XX w. produkowano tam 1000 KM silniki. W 1990 roku nazwa zakładu została zmieniona na PZL Wola. W związku ze zmianą nazwy zakładów zniknął także pomnik patrona stojący przed biurowcem. Od 2011 roku zakład został przeniesiony do Siedlec.

Następnie uczestnicy wycieczki zwiedzali zachowane budynki PZL Wola; biurowiec oraz hale produkcyjne. Kolejnym miejscem, które zwiedzaliśmy były Warszawskie Zakłady Maszyn Budowlanych im. L. Waryńskiego. Pierwotnie siedziba firmy mieściła się przy ulicy Kolejowej obok dawnego dworca Warszawa Główna. Obecnie mieści się ona przy ul. Jana Kazimierza 1/29 na Odolanach. Historia tych zakładów jest związana z powstaniem w 1833 roku warsztatu kotlarskiego Sebastiana Bańkowskiego. W 1882 r. został on przejęty przez spółkę Borman i Szwede. Wówczas zmienił się profil produkcji zaczęto produkować kotły grzewcze i maszyny rolnicze. W roku 1920 firma została przekształcona w Warszawską Spółkę Akcyjną Budowy Parowozów. Jak sama nazwa wskazuje zaczęto produkcję parowozów i walców drogowych. W 1944 r. fabryka została zniszczona w czasie Powstania Warszawskiego. Fabrykę po drugiej wojnie światowej odbudowano i upaństwowiono. W 1952 r. przekształcono na zakłady specjalizujące się w maszynach budowlanych im. L. Waryńskiego. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku stopniowo produkcja była likwidowana. Obecnie tylko w jednej hali jest produkcja a w pozostałych są hurtownie. Stopniowo hale są wyburzane pod budownictwo developerskie.

Ostatnim punktem wycieczki była Stacja Rozdziałowa przy ulicy Ordona 2. Powstała wobec konieczności magazynowania towarów dla dynamicznie rozwijającego się przemysłu na Woli w latach pięćdziesiątych XX wieku. Stacja Rozdziałowa spełniała swoją rolę do lat 90-tych. W związku z ograniczeniem produkcji na Woli traciła swe znaczenie. Obecnie w dawnych magazynach Stacji Rozdziałowej są hurtownie. Wycieczka spotkała się z dużym zainteresowaniem zwiedzających - było kilkadziesiąt osób. Dla części uczestników spaceru była to ich osobista historia, bowiem pracowali w tych zakładach przez całe swoje dorosłe życie, a teraz z żalem patrzą jak są one stopniowo wyburzane i przeznaczone pod budownictwo developerskie. Wśród zwiedzających była i taka grupa osób, których interesuje przeszłość ich dzielnicy i ulic, które codzienne przemierzają. Nasuwa się wniosek, że obecnie Zachodnia Wola Przemysłowa gdzie skupiał się przemysł w Warszawie przestała istnieć.


zdjęcia: Paweł Brudek i Joanna Rutkowska
DSC07601_720
DSC07608_720
DSC07610_720
DSC07612_720
DSC07613_720
DSC07618_720
DSC07619_720
DSC07621_720
DSC07623_720
DSC07625_720
DSC07630_720
DSC07631_720
DSC07633_720
DSC07637_720
DSC07639_720
DSC07640_720
DSC07642_720
DSC07645_720
DSC07650_720
DSC07651_720
DSC07655_720
DSC07661_720
DSC07667_720
DSC07677_720
DSC07681_720
DSC07682_720
DSC07684_720
DSC07690_720
DSC07692_720
DSC07694_720
DSC07704_720
DSC07710_720